Th10
Nội dung bài viết
1. Tổng quan về bệnh thận
Bệnh thận kiêng ăn gì? Là câu hỏi được rất nhiều bệnh nhân quan tâm đến. Trước tiên hãy tìm hiểu tổng quan về thận và bệnh thận. Bệnh thận mô tả tình trạng suy giảm chức năng thận, vốn có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau như tổn thương vĩnh viễn hoặc suy yếu do các bệnh lý khác gây ra, chẳng hạn như tiểu đường hoặc cao huyết áp.
Mọi người, đặc biệt là những người lớn tuổi, đều có thể mắc phải bệnh này. Bệnh thường trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian và có thể dẫn đến suy thận hoàn toàn. Tuy nhiên, nhờ các bước tiến trong lĩnh vực y tế kết hợp với chế độ ăn uống cân bằng, người bệnh vẫn có thể có một cuộc sống chất lượng.
Ở giai đoạn đầu, bệnh thận mạn tính có thể không có dấu hiệu cụ thể hoặc chỉ xuất hiện những triệu chứng rất chung chung. Bệnh thường chỉ được phát hiện qua các xét nghiệm máu và nước tiểu trong khám sức khỏe định kỳ. Khi bệnh tiến triển, bệnh nhân có thể gặp các vấn đề như mệt mỏi, phù nề ở các chi, buồn nôn và nôn, khó thở, và tiểu ít.
Các nguyên nhân chính dẫn đến bệnh thận bao gồm các bệnh lý như huyết áp cao và tiểu đường, cũng như béo phì, sỏi thận, và phì đại tuyến tiền liệt. Việc sử dụng một số loại thuốc cũng có thể gây ra bệnh thận, bao gồm lithium và các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAID). Dù hiện tại y học chưa tìm ra cách chữa trị dứt điểm cho bệnh thận mạn tính, nhưng bằng cách thay đổi lối sống lành mạnh và chế độ ăn uống hợp lý, người bệnh có thể kiểm soát được triệu chứng và ngăn ngừa bệnh tiến triển.
Trong bài viết ngày hôm nay Bs Mai Hoa sẽ chia sẻ với mọi người để biết rõ hơn về bệnh thận kiêng ăn gì để tốt cho điều trị nhé!
2. Vai trò của chế độ ăn uống đối với bệnh nhân mắc bệnh thận
Thận đóng vai trò thiết yếu trong việc loại bỏ các chất thải và dư thừa nước từ cơ thể thông qua nước tiểu, đồng thời duy trì sự cân bằng các khoáng chất như natri và kali, cũng như điều hòa lượng chất lỏng. Thận cũng sản xuất hormone ảnh hưởng đến chức năng của các cơ quan khác trong cơ thể.
Để bảo vệ thận khỏi những tổn thương tiềm ẩn, một chế độ ăn uống lành mạnh là cần thiết. Những người mắc bệnh thận cần hạn chế những thực phẩm có thể gây tích tụ các khoáng chất và chất điện giải trong cơ thể. Chế độ ăn này cần đảm bảo cung cấp đầy đủ các dưỡng chất cân bằng như protein, calo, vitamin và khoáng chất.
Trong giai đoạn đầu của bệnh, người bệnh có thể không cần áp dụng chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển đến các giai đoạn nặng hơn, việc lựa chọn thực phẩm cần được thực hiện một cách cẩn thận hơn để tránh ảnh hưởng xấu đến sức khỏe thận.
3. Người bệnh thận nên kiêng ăn gì?
3.1 Bệnh thận nên kiêng ăn gì? – Thực phẩm chứa nhiều muối
Trong chế độ ăn hàng ngày, các thực phẩm có hàm lượng natri cao thường có nhiều muối, và natri đóng một vai trò thiết yếu trong việc điều chỉnh huyết áp và duy trì cân bằng nước trong cơ thể. Trong điều kiện thận khỏe mạnh, natri được điều hòa một cách hiệu quả, giữ cho các mức trong phạm vi an toàn.
Tuy nhiên, khi mắc các bệnh liên quan đến thận, khả năng kiểm soát natri của thận bị suy giảm, dẫn đến sự tích tụ chất lỏng dư thừa trong cơ thể. Điều này có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe như sưng phù ở mắt cá chân, huyết áp tăng cao, khó thở, và tích tụ dịch trong khoang tim và phổi. Để phòng ngừa những biến chứng này, người bệnh thận được khuyến cáo giới hạn lượng natri tiêu thụ xuống dưới 2 gram mỗi ngày.
Việc hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm giàu natri như thực phẩm muối chua, đồ đóng hộp, thực phẩm đông lạnh, các loại nước sốt đậm đà như sốt thịt nướng và sốt bít tết, khoai tây chiên, thịt chế biến sẵn, và bánh mì, là rất quan trọng. Thay vào đó, sử dụng các loại gia vị từ thảo mộc tự nhiên là một phương pháp tốt để giảm lượng muối mà không làm mất đi hương vị của món ăn, giúp bảo vệ sức khỏe thận và cân bằng natri trong cơ thể.
3.2 Bệnh thận nên kiêng ăn gì? – Hạn chế hấp thụ Kali
Giảm hấp thụ kali là biện pháp quan trọng trong quản lý sức khỏe cho những người mắc bệnh thận, bởi kali đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì hoạt động bình thường của dây thần kinh và cơ bắp. Trong tình trạng bệnh thận, khả năng lọc và loại bỏ kali dư thừa của thận bị suy giảm, khiến kali tích tụ trong máu, có thể gây ra các vấn đề tim mạch nghiêm trọng, bao gồm rối loạn nhịp tim và nguy cơ suy tim.
Kali phổ biến trong nhiều loại thực phẩm, đặc biệt là trong các loại trái cây và rau quả như chuối, khoai tây, bơ, cam, bông cải xanh đã nấu chín, cà rốt tươi, các loại rau lá xanh nhưng trừ cải xoăn, và cà chua. Những thực phẩm này, tuy giàu dinh dưỡng, nhưng lại có thể gây ra sự gia tăng không mong muốn của kali trong máu ở những người mắc các vấn đề về thận.
Để quản lý và kiểm soát lượng kali, bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng có thể tư vấn cho bạn các loại thực phẩm thay thế phù hợp, đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng mà không làm tăng lượng kali trong cơ thể. Một số lựa chọn thay thế bao gồm các loại rau có hàm lượng kali thấp và các loại quả ít kali hơn như táo và dưa hấu. Việc này không chỉ giúp cân bằng kali trong cơ thể mà còn hỗ trợ tổng thể chức năng thận, góp phần duy trì sức khỏe tim mạch và hệ thống cơ bắp một cách hiệu quả.
3.3 Bệnh thận nên kiêng ăn gì? – Hạn chế thực phẩm giàu phốt pho
Khi đối mặt với các giai đoạn đầu của bệnh thận hoặc đang trải qua liệu pháp thận nhân tạo, việc kiểm soát lượng phốt pho trong chế độ ăn uống trở nên cần thiết. Phốt pho, mặc dù là một khoáng chất cần thiết cho các chức năng cơ bản như hình thành xương và răng cũng như sản xuất năng lượng, nhưng nó cũng có thể tích tụ trong cơ thể khi chức năng thận bị suy giảm, gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Hầu hết các loại thực phẩm, từ thịt, sữa, đến các loại hạt và ngũ cốc, đều chứa phốt pho trong thành phần của chúng. Do đó, người bệnh thận cần phải lựa chọn thực phẩm một cách thông minh để giảm bớt gánh nặng cho thận. Đáng chú ý, cơ thể bạn sẽ hấp thụ lượng phốt pho ít hơn từ thực phẩm tự nhiên so với thực phẩm đã qua chế biến có bổ sung phốt pho, vì vậy ưu tiên các sản phẩm tự nhiên không chỉ hỗ trợ kiểm soát phốt pho mà còn cung cấp dinh dưỡng cân bằng và tổng thể tốt hơn cho sức khỏe.
Bên cạnh đó, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xác định loại thực phẩm nào là phù hợp nhất cho tình trạng sức khỏe hiện tại của mình. Thực phẩm tự nhiên như trái cây tươi, rau xanh, và ngũ cốc nguyên hạt thường là lựa chọn tốt hơn so với các sản phẩm chế biến sẵn bởi chúng có xu hướng chứa ít phốt pho được bổ sung và giàu các chất dinh dưỡng khác cần thiết cho cơ thể.
3.4 Kiểm soát lượng protein
Trong quá trình tiêu hóa, protein được phân hủy thành các chất thải cần được thận loại bỏ ra khỏi cơ thể. Tuy nhiên, ở những người mắc bệnh thận, khả năng này bị suy giảm đáng kể, gây ra áp lực lớn lên thận khi tiêu thụ lượng protein cao. Đặc biệt ở những người bệnh thận giai đoạn cuối, quá trình này trở nên cực kỳ khó khăn, khiến việc loại bỏ chất thải từ protein trở nên phức tạp và gây tổn hại nghiêm trọng hơn đến chức năng thận.
Protein có mặt trong nhiều nguồn thực phẩm, bao gồm cả nguồn gốc động vật như thịt đỏ, thịt gà, cá, trứng, sữa và nguồn gốc thực vật như các loại đậu, quả hạch, đậu nành, ngũ cốc nguyên hạt. Người mắc bệnh thận, nhất là những người không được điều trị bằng phương pháp chạy thận nhân tạo, thường được khuyến cáo nên hạn chế lượng protein trong chế độ ăn để giảm bớt gánh nặng cho thận.
Các nghiên cứu y khoa đã chỉ ra rằng, việc giảm tiêu thụ protein, đặc biệt là từ các nguồn động vật, và tăng cường các thực phẩm từ thực vật có thể giúp làm chậm quá trình suy giảm chức năng thận. Điều này không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe thận mà còn có lợi cho toàn bộ cơ thể.
Ngược lại, những người đang trải qua liệu pháp chạy thận nhân tạo có thể cần tăng cường lượng protein để đáp ứng nhu cầu của cơ thể, bởi quá trình này có thể làm giảm lượng protein do mất mát qua máy lọc máu. Bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng có thể cung cấp những hướng dẫn cụ thể cho từng trường hợp, đảm bảo chế độ ăn cân bằng và phù hợp với tình trạng bệnh.
3.5 Bệnh thận nên kiêng ăn gì? – Hạn chế chất lỏng nếu bị bệnh thận nặng
Khi bệnh thận tiến triển đến giai đoạn cuối, khả năng hoạt động của thận bị suy giảm nghiêm trọng, không còn đủ khả năng lọc và loại bỏ chất thải hiệu quả. Vì thế, việc tiêu thụ quá nhiều chất lỏng có thể tạo áp lực lớn lên hệ thống lọc của thận, dẫn đến sự tích tụ chất lỏng trong cơ thể, và từ đó gây ra tình trạng phù nề.
Các triệu chứng của bệnh thận giai đoạn cuối bao gồm phù nề rõ rệt ở các phần của cơ thể như mắt cá chân, bàn chân, ngón chân, bàn tay, và ngón tay. Việc nạp quá nhiều chất lỏng trong thời gian này không chỉ gây ra phù nề mà còn có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác như tăng huyết áp, khó thở, và suy tim.
Tùy vào từng giai đoạn của bệnh thận, lượng nước cần nạp vào cơ thể sẽ khác nhau. Đối với những người ở giai đoạn 1 và 2 của bệnh thận, việc uống đủ nước là cần thiết để hỗ trợ thận hoạt động hiệu quả. Tuy nhiên, đối với bệnh nhân ở giai đoạn 3 và 4, bác sĩ có thể khuyến cáo hạn chế lượng nước và chất lỏng tiêu thụ để giảm bớt gánh nặng cho thận và tránh các biến chứng sức khỏe khác.
4. Nên làm gì để hỗ trợ quá trình điều trị bệnh thận
- Hoạt động thể chất: Việc tập thể dục đều đặn là rất quan trọng trong việc quản lý bệnh thận. Hãy cố gắng dành ra ít nhất 150 phút mỗi tuần để thực hiện các hoạt động thể chất, chọn lựa các bài tập phù hợp với điều kiện sức khỏe của bạn. Điều này không chỉ giúp cải thiện thể chất mà còn hỗ trợ làm chậm quá trình tiến triển của bệnh thận.
- Thay đổi lối sống: Những người bị bệnh thận được khuyến khích thực hiện một số thay đổi tích cực trong lối sống. Cụ thể, ngừng hút thuốc là một trong những bước quan trọng nhất mà bạn có thể thực hiện để bảo vệ sức khỏe của mình. Bên cạnh đó, việc xây dựng một chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh, hạn chế lượng muối tiêu thụ xuống dưới 6g mỗi ngày là cần thiết. Ngoài ra, bạn cũng nên hạn chế tiêu thụ rượu bia và tránh sử dụng các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen mà không có sự chỉ định của bác sĩ, vì chúng có thể làm tăng nguy cơ tổn thương thận.
- Chế độ dinh dưỡng kiểm soát: Việc thiết lập một chế độ ăn kiêng phù hợp là cực kỳ quan trọng đối với bệnh nhân thận. Bạn nên tránh nạp quá nhiều muối, protein và phốt pho, thay vào đó, hãy tập trung vào việc bổ sung các loại thực phẩm có lợi cho thận. Việc này không chỉ giúp cải thiện tình trạng sức khỏe thận mà còn góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống hằng ngày.
Hãy theo dõi Bs Mai Hoa để biết thêm những thông tin bổ ích về các vấn đề về sức khỏe nhé! Mọi người còn có câu hỏi thắc mắc nào thì inbox Bs Mai Hoa để được tư vấn trực tiếp.
Liên hệ với Bác sĩ Mai Hoa:
- Nhắn tin: Bs Mai Hoa
- Facebook: Bác sĩ Mai Hoa
- Email hợp tác: Bsmaihoa1@gmail.com