Th9
Nội dung bài viết
Trào ngược dạ dày thực quản là một bệnh lý phổ biến trong nhóm các vấn đề liên quan đến hệ tiêu hóa. Hiện nay, căn bệnh này ngày càng trở nên phổ biến và ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống của nhiều người.
Chế độ ăn uống đóng một vai trò thiết yếu trong việc quản lý và làm giảm triệu chứng của bệnh. Việc lựa chọn cẩn thận thực phẩm cùng với thói quen ăn uống hợp lý có thể mang lại những lợi ích tích cực trong việc kiểm soát tình trạng trào ngược dạ dày thực phẩm.
Các loại thực phẩm giàu chất xơ, ít chất béo và không gây kích thích có thể giúp hạn chế sự xuất hiện của axit dạ dày, giảm nguy cơ viêm nhiễm và hỗ trợ quá trình tiêu hóa. Bên cạnh đó, việc duy trì cân nặng hợp lý và kiểm soát stress cũng rất quan trọng cho sự ổn định của dạ dày thực quản.
Nhận thức rõ ràng về ảnh hưởng của chế độ dinh dưỡng đối với trào ngược dạ dày thực quản là bước khởi đầu quan trọng để nâng cao sức khỏe dạ dày và xây dựng nền tảng cho một cuộc sống khỏe mạnh.
Hãy cùng Bs Mai Hoa khám phá về chế độ ăn uống tác động thế nào đến trào ngược dạ dày thực quản thông qua bài viết này nhé!
1. Trào ngược dạ dày thực quản là gì?
Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là tình trạng xảy ra khi axit và nội dung từ dạ dày trào ngược lên thực quản, tức là ống dẫn thức ăn từ miệng xuống dạ dày. Thông thường, một cơ ở vùng trên của dạ dày, được gọi là cơ thực quản, sẽ hoạt động để ngăn chặn sự trào ngược này. Tuy nhiên, ở những người bị GERD, cơ này hoạt động không hiệu quả hoặc yếu, dẫn đến việc axit và các chất dạ dày trào ngược lên thực quản.
Các triệu chứng của trào ngược dạ dày thực quản có thể bao gồm cảm giác nóng rát hoặc đau ở ngực (đặc biệt là sau khi ăn), hiện tượng trào ngược thường xuyên, ho, khó tiêu, nôn mửa, và nếu không được điều trị, có thể gây tổn thương cho niêm mạc thực quản. Nguyên nhân gây ra tình trạng này có thể liên quan đến nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm thói quen ăn uống, trọng lượng cơ thể, tình trạng sức khỏe tổng quát và yếu tố di truyền.
Để kiểm soát và điều trị GERD, việc duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, quản lý cân nặng, tránh các thực phẩm và thói quen có thể gây kích thích cho dạ dày thực quản, cùng với sự theo dõi từ bác sĩ, là vô cùng quan trọng.
2. Dấu hiệu cảnh báo trào ngược dạ dày thực quản
Trào ngược dạ dày thực quản là một bệnh lý gây ra nhiều triệu chứng khó chịu ở thực quản, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người mắc. Một trong những triệu chứng phổ biến là cảm giác ợ nóng, ợ hơi và ợ chua, nhất là vào ban đêm, cho thấy có khả năng người bệnh đang gặp phải tình trạng này. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể cảm thấy buồn nôn và thậm chí nôn ra thức ăn hay dịch tiêu hóa, đặc biệt xảy ra khi ăn quá no hoặc nằm ngay sau khi ăn.
Một triệu chứng khác không thể bỏ qua là cơn đau ở vùng ngực trên. Cảm giác đau hoặc khó chịu tại khu vực này có thể bị nhầm lẫn với triệu chứng của các vấn đề tim mạch, tạo ra sự khó khăn trong việc chẩn đoán chính xác. Nếu tình trạng trào ngược trở nên trầm trọng và diễn ra thường xuyên, nó có thể gây viêm hoặc sưng niêm mạc thực quản, dẫn đến cảm giác khó nuốt hoặc cảm giác như có vật cản trong cổ họng.
Bên cạnh những triệu chứng đã nêu, người mắc trào ngược dạ dày thực quản cũng thường trải qua đau họng, ho kéo dài và giọng nói khàn. Nguyên nhân là do sự tiếp xúc liên tục của axit dạ dày với họng và thanh quản, gây ra tình trạng viêm. Thêm vào đó, khi xảy ra trào ngược, lượng dịch mật có thể trào lên từ dạ dày, gây ra cảm giác đắng trong miệng và tăng thêm cảm giác khó chịu cho người bệnh.
3. Chế độ ăn tác động thế nào đến trào ngược dạ dày thực quản?
3.1 Thực phẩm giúp giảm nguy cơ trào ngược dạ dày thực quản
Gừng và Nghệ
Gừng và nghệ là hai loại gia vị không chỉ mang lại hương vị thơm ngon cho các món ăn mà còn nổi tiếng với đặc tính kháng viêm hiệu quả, giúp hỗ trợ điều trị triệu chứng ợ nóng và ợ hơi cho những người mắc bệnh trào ngược dạ dày. Gừng có thể được đưa vào chế biến hàng ngày, từ việc dùng trong các món xào cho đến trà gừng; chỉ cần một vài lát gừng mỏng đã đủ để tạo nên một tách trà thảo dược ấm áp, giúp làm dịu cơn khó chịu trong dạ dày. Còn với nghệ vàng, để tối ưu hóa công dụng chữa bệnh, bạn nên sử dụng ở dạng tinh bột, vì dạng này giúp cơ thể dễ dàng hấp thụ curcumin, thành phần chính của nghệ, có tác dụng giảm viêm và bảo vệ niêm mạc dạ dày.
Các Loại Đậu
Các loại đậu cũng đóng vai trò quan trọng trong chế độ ăn uống của những người bị trào ngược dạ dày thực quản. Chúng không chỉ giàu chất xơ mà còn cung cấp các amino axit cần thiết, rất có lợi cho sức khỏe hệ tiêu hóa. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng một số loại đậu như đậu tương, đậu Hà Lan, đậu đen và đậu xanh chứa carbohydrate phức hợp, có thể dẫn đến triệu chứng đầy hơi nếu hấp thụ không đúng cách. Để giảm thiểu tình trạng này, trước khi chế biến, bạn nên ngâm các hạt đậu khô qua đêm nhằm làm mềm chúng, và nên tiêu thụ một lượng nhỏ mỗi lần để cơ thể có thời gian làm quen và thích nghi dần.
Rau và Trái Cây Xanh
Rau và trái cây xanh là lựa chọn an toàn và phù hợp cho người bị trào ngược dạ dày thực quản. Chúng không chỉ giàu vitamin, khoáng chất, và chất xơ mà còn có khả năng chống viêm hiệu quả, giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày. Một số loại rau quả mà người bệnh nên thường xuyên bổ sung vào bữa ăn bao gồm: cải xoăn, dưa chuột, khoai lang, khoai tây, cà rốt và bí ngô. Bên cạnh đó, trái cây như dưa, chuối, quả bơ, việt quất, và mâm xôi cũng rất tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, nên hạn chế tiêu thụ các loại trái cây thuộc nhóm cam quýt, vì chúng có thể làm tăng sự kích thích cho dạ dày và không phù hợp với tình trạng của bệnh nhân trào ngược.
3.2 Thực phẩm gây kích thích trào ngược dạ dày thực quản
Các chất kích thích
Để bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa, người bệnh nên hạn chế hoặc hoàn toàn tránh các loại đồ uống có cồn cũng như những thức uống kích thích như cà phê, trà, và các sản phẩm chứa caffein. Những loại đồ uống này không chỉ góp phần làm gia tăng tình trạng giãn cơ vòng dưới thực quản mà còn thúc đẩy cơ thể tiết ra nhiều axit trong dạ dày hơn bình thường.
Điều này có thể dẫn đến triệu chứng ợ nóng và khó chịu ở dạ dày. Đặc biệt, bia và rượu, cùng với các loại đồ uống có pha rượu, đều gây ảnh hưởng tiêu cực đến cơ chế co giãn của cơ thắt thực quản. Sự giãn nở không đúng cách của cơ này có thể làm cho axit dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản, gây ra không chỉ khó chịu mà còn có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng nếu tình trạng này diễn ra thường xuyên. Vì vậy, việc kiểm soát chế độ uống không chỉ giúp giảm thiểu triệu chứng mà còn bảo vệ sức khỏe đường tiêu hóa trong dài hạn.
Các loại gia vị cay nồng
Các gia vị thường được dùng phổ biến trong bữa ăn hàng ngày nhưng đối với những người mắc bệnh, việc sử dụng cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Nếu bạn đang chịu đựng triệu chứng trào ngược dạ dày, nên hạn chế các loại gia vị cay nóng như ớt, bạc hà và tỏi. Những gia vị này không chỉ gây kích thích lớp màng thực quản mà còn có thể làm gia tăng cảm giác nóng rát trong dạ dày.
Ngoài ra, việc giảm lượng muối trong chế độ ăn cũng rất quan trọng, vì muối có thể gây rối loạn hoạt động của cơ thắt thực quản. Thay vì nêm thức ăn quá mặn, bạn nên chỉ nêm một lượng vừa đủ. Đồng thời, cần tránh việc chấm thêm nước mắm hay nước tương vào món ăn. Bên cạnh đó, cũng nên kiêng ăn các loại mắm và các thực phẩm khô, mặn như cá khô, bởi chúng có thể làm gia tăng yếu tố kích thích cho dạ dày và thực quản.
Thực phẩm có hàm lượng chất béo cao
Các loại thực phẩm như mỡ động vật và món ăn chiên xào nhiều dầu mỡ là những thực phẩm chứa hàm lượng chất béo cao, vì vậy người mắc bệnh trào ngược dạ dày nên hạn chế tiêu thụ. Những loại thức ăn này thường khó tiêu hóa và dễ dàng khiến dạ dày bị quá tải, dẫn đến tình trạng khó chịu như đầy bụng và khó chịu. Thời gian tiêu hóa các loại thực phẩm béo thường kéo dài hơn so với những thực phẩm dễ tiêu hóa, gây ra cảm giác nặng nề tại dạ dày.
Khi quá trình tiêu hóa bị chậm lại, áp lực trong dạ dày sẽ gia tăng, từ đó có thể tạo ra áp lực lớn lên thực quản. Hệ quả là các triệu chứng của trào ngược dạ dày, như ợ nóng và khó chịu, có thể xuất hiện hoặc trở nên nghiêm trọng hơn.
Việc tiêu thụ thức ăn chứa nhiều chất béo không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tiêu hóa mà còn có thể làm tăng nguy cơ gặp phải các biến chứng nghiêm trọng trong tương lai. Do đó, việc điều chỉnh chế độ ăn uống và hạn chế các thực phẩm béo là rất cần thiết để duy trì sức khỏe toàn diện và bảo vệ hệ tiêu hóa.
Các loại trái cây có vị chua, tính acid cao
Trái cây là nguồn thực phẩm rất tốt cho sức khỏe, cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Tuy nhiên, đối với những người mắc bệnh trào ngược dạ dày, cần phải thận trọng khi tiêu thụ một số loại trái cây như cam, quýt, chanh và bưởi.
Những loại quả này thường có vị chua và chứa lượng vitamin C cao, điều này có thể dẫn đến sự gia tăng tiết dịch dạ dày, không có lợi cho người bệnh. Ngay cả nước ép từ các loại trái cây này cũng nên được hạn chế vì tác động tương tự.
Lời khuyên tốt nhất là nên ăn trái cây ở ngoài thời gian bữa ăn chính. Nếu trái cây được dùng ngay sau bữa ăn như một món tráng miệng, có khả năng xảy ra hiện tượng lên men trong ruột, làm tăng thêm trào ngược axit lên thực quản, gây ra cảm giác khó chịu và các triệu chứng không mong muốn.
3.3 Chế độ ăn kiêng lành mạnh
Giảm tiêu thụ thực phẩm gây kích thích
Để quản lý các triệu chứng trào ngược acid dạ dày, việc hạn chế các thực phẩm có tính kích thích như đồ ăn cay, thực phẩm chứa caffeine và các món ăn nhiều chất béo là rất cần thiết. Việc giảm lượng những thực phẩm này không chỉ giúp làm dịu dạ dày mà còn hỗ trợ trong việc hạn chế triệu chứng không thoải mái.
Tăng cường chất xơ trong khẩu phần ăn
Một chế độ dinh dưỡng lành mạnh nên bao gồm nhiều chất xơ từ các loại rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt. Chất xơ không chỉ giúp cải thiện quá trình tiêu hóa mà còn duy trì sự cân bằng trong hệ thống tiêu hóa. Nó cũng góp phần thúc đẩy sự chuyển động của dạ dày và thực quản, từ đó giảm thiểu nguy cơ trào ngược dạ dày.
Chia nhỏ các bữa ăn trong ngày
Thay vì ăn ba bữa lớn, việc chia nhỏ bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ hơn trong suốt ngày sẽ giúp giảm áp lực lên dạ dày. Cách này giúp tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình tiêu hóa, từ đó kiểm soát tình trạng trào ngược dạ dày thực quản hiệu quả hơn.
Giảm thiểu thực phẩm có độ acid cao
Nên hạn chế tiêu thụ các trái cây có tính acid cao như cam, quýt, chanh và bưởi, cũng như các loại gia vị cay như ớt, tỏi, hành. Những thực phẩm này có khả năng làm tăng sản xuất acid trong dạ dày, và việc cắt giảm chúng có thể giúp kiểm soát và ngăn ngừa triệu chứng trào ngược hiệu quả.
Theo dõi phản ứng cơ thể
Mỗi người có thể có những thực phẩm nhạy cảm khác nhau gây ra triệu chứng trào ngược. Do đó, bạn nên theo dõi kỹ lưỡng các thực phẩm nào gây ra phản ứng không mong muốn từ cơ thể. Từ đó, việc điều chỉnh chế độ ăn uống có thể trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn.
Tóm lại, một chế độ ăn uống hợp lý đóng vai trò thiết yếu trong việc kiểm soát triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tốt nhất, mỗi cá nhân cần điều chỉnh khẩu phần ăn dựa trên tình trạng sức khỏe và cơ địa của mình. Hãy tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng kế hoạch ăn uống lý tưởng cho bản thân.
Với những chia sẻ trên, Bs Mai Hoa hy vọng mọi người sẽ quan tâm hơn tới sức khỏe dạ dày của mình. Mọi người còn có câu hỏi thắc mắc nào thì inbox để Bs Mai Hoa tư vấn trực tiếp luôn nhé!
Liên hệ với Bác sĩ Mai Hoa:
- Nhắn tin: Bs Mai Hoa
- Facebook: Bác sĩ Mai Hoa
- Email hợp tác: Bsmaihoa1@gmail.com