7 Nguyên Nhân Đột Quỵ Có Thể Đang Ảnh Hưởng Đến Cuộc Sống Của Bạn!

Đột quỵ là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trên toàn cầu, ảnh hưởng đến hàng triệu người mỗi năm. Theo thống kê, cứ mỗi 3 phút lại có một ca tử vong liên quan đến đột quỵ, cho thấy tính nguy hiểm và khẩn cấp của tình trạng này. Đột quỵ xảy ra khi lưu lượng máu đến não bị ngắt quãng, dẫn đến sự thiếu hụt oxy và dưỡng chất thiết yếu cho tế bào não. Khi tình trạng này kéo dài, các tế bào não sẽ bắt đầu chết, và điều này có thể xảy ra chỉ trong vài phút.

Vì vậy, việc nhận biết các dấu hiệu và triệu chứng của đột quỵ là rất quan trọng để có thể can thiệp kịp thời là điều rất quan trọng. Đột quỵ không chỉ là một tình trạng y tế nghiêm trọng mà còn là một lời nhắc nhở quan trọng về việc chăm sóc sức khỏe tim mạch của mỗi người.

Trong bài viết ngày hôm nay Bs Mai Hoa sẽ chia sẻ cho mọi người biết về những nguyên nhân thường gặp nhất của đột quỵ cũng như cách phòng ngừa đột quỵ.

1. Đột quỵ là gì?

Đột quỵ, hay còn được gọi là tai biến mạch máu não, là một tình trạng cực kỳ nghiêm trọng liên quan đến tổn thương não bộ. Nó xảy ra khi dòng máu đến não bị gián đoạn hoặc giảm đáng kể, dẫn đến việc não bị thiếu oxy và không nhận đủ dinh dưỡng cần thiết để duy trì sự sống cho các tế bào. Chỉ trong vài phút sau khi máu bị ngừng cung cấp, các tế bào não sẽ bắt đầu chết đi.

Chính vì lý do này, người bị đột quỵ cần được cấp cứu ngay lập tức. Thời gian phản ứng kéo dài có thể dẫn đến sự gia tăng số lượng tế bào não chết, từ đó gây ra những tác động nghiêm trọng đối với khả năng vận động và tư duy của người bệnh, thậm chí có thể dẫn đến tử vong.

Hầu hết những người sống sót sau cơn đột quỵ thường phải đối mặt với tình trạng sức khỏe suy giảm hoặc các di chứng, chẳng hạn như tê liệt hoặc yếu cục bộ ở một bên cơ thể, mất khả năng nói, rối loạn cảm xúc, hay suy giảm thị lực. Việc nhận diện nhanh chóng và can thiệp kịp thời là rất quan trọng để giảm thiểu các ảnh hưởng lâu dài của bệnh.

Đột quỵ được chia thành hai loại chính: đột quỵ do thiếu máu và đột quỵ do xuất huyết.

• Đột quỵ do thiếu máu cục bộ chiếm khoảng 85% trong tổng số ca đột quỵ. Tình trạng này xảy ra khi các cục máu đông hình thành và chặn lại dòng máu đến não, dẫn đến việc não bộ không nhận được oxy và dưỡng chất cần thiết.

• Đột quỵ do xuất huyết là loại đột quỵ xảy ra khi mạch máu nào đó trong não bị vỡ, gây ra tình trạng chảy máu ồ ạt vào não. Nguyên nhân khiến cho mạch máu bị vỡ thường là do thành động mạch yếu hoặc có các vết nứt xuất hiện, dẫn đến tình trạng rò rỉ máu.

Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể trải qua các cơn thiếu máu não thoáng qua. Đây được coi là một dạng đột quỵ nhẹ, khi lượng máu cung cấp cho não tạm thời bị giảm. Mặc dù các triệu chứng của thiếu máu não thoáng qua chỉ kéo dài trong một khoảng thời gian ngắn, thường chỉ vài phút, nhưng chúng lại là dấu hiệu báo động nguy hiểm về nguy cơ đột quỵ thực sự có thể xuất hiện trong tương lai. Do đó, người bệnh cần chú ý và theo dõi cẩn thận sức khỏe của mình.

2. Nguyên nhân gây đột quỵ

2.1 Nguyên nhân đột quỵ – Tăng huyết áp

Tăng huyết áp, hay còn gọi là huyết áp cao, là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng đột quỵ, một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và có thể gây tử vong. Khi huyết áp tăng cao, áp lực của dòng máu lên thành động mạch, đặc biệt là ở các động mạch cung cấp máu cho não, cũng gia tăng đáng kể. Tình trạng này không chỉ gây tổn thương đến thành mạch mà còn làm tăng nguy cơ vỡ mạch, dẫn đến xuất huyết não và các hậu quả nghiêm trọng khác.

Các nghiên cứu chỉ ra rằng những người có huyết áp đo được ở mức 140/90 mmHg hoặc cao hơn sẽ cần phải được kiểm tra và điều trị một cách kịp thời. Việc nhận diện và quản lý tình trạng tăng huyết áp rất quan trọng để giảm thiểu nguy cơ đột quỵ và các biến chứng sức khỏe khác. Sự chủ động trong việc kiểm soát huyết áp là thiết yếu để bảo vệ sức khỏe tim mạch và não bộ.

2.2 Hút thuốc lá

Hút thuốc lá, bao gồm cả việc hút thuốc chủ động và tiếp xúc với khói thuốc lá một cách thụ động, là một yếu tố nguy cơ lớn làm gia tăng tỷ lệ đột quỵ. Chất nicotine có trong thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến người hút mà còn tác động đến những người xung quanh, làm tăng huyết áp của cả hai nhóm. Khi huyết áp tăng lên, áp lực đè nặng lên hệ thống mạch máu cũng tăng theo, điều này làm gia tăng nguy cơ bị tổn thương mạch máu.

Bên cạnh đó, khói thuốc lá cũng tác động xấu đến sức khỏe mạch máu. Cụ thể, nó dẫn đến sự dày lên của thành mạch do sự tích tụ cholesterol và mỡ, tạo điều kiện cho sự hình thành xơ vữa động mạch. Tình trạng xơ vữa động mạch làm cho mạch máu trở nên hẹp lại và cứng lại, từ đó cản trở lưu thông máu, và trở thành một trong những yếu tố chính góp phần dẫn đến đột quỵ.

2.3 Giới tính

Trong nghiên cứu về sức khỏe, có một thực tế đáng lưu ý là nam giới thường có tỷ lệ mắc đột quỵ cao hơn so với nữ giới. Điều này có thể liên quan đến nhiều yếu tố như lối sống, thói quen sinh hoạt cũng như mức độ căng thẳng mà họ phải đối mặt. Tuy nhiên, đối với nữ giới, mặc dù tỷ lệ mắc đột quỵ thấp hơn trong độ tuổi còn trẻ, họ thường gặp phải tình trạng này khi đã ở độ tuổi cao hơn.

Khi phụ nữ lớn tuổi mắc đột quỵ, khả năng phục hồi thường bị ảnh hưởng nghiêm trọng hơn so với nam giới trẻ tuổi. Nguyên nhân cho sự khác biệt này có thể là do sức khỏe tổng thể và điều kiện sức khỏe nền tảng mà nhiều phụ nữ cao tuổi phải đối mặt.

Từ đó, nguy cơ tử vong do đột quỵ cũng tăng lên, bởi trong độ tuổi cao, sức mạnh và khả năng hồi phục của cơ thể suy giảm, khiến cho việc phục hồi sau cơn đột quỵ trở nên khó khăn hơn. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chăm sóc sức khỏe và theo dõi tình trạng sức khỏe của cả hai giới, đặc biệt là đối với nữ giới khi họ tiến vào giai đoạn lão hóa.

2.4 Yếu tố gia đình

Thói quen sinh hoạt của các thành viên trong gia đình có thể đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành các tình trạng sức khỏe tương tự nhau. Khi cả gia đình cùng duy trì một lối sống nhất định, chẳng hạn như chế độ ăn uống không lành mạnh, ít vận động, hoặc thậm chí là mức độ căng thẳng cao, họ sẽ có nguy cơ cao gặp phải những căn bệnh như đái tháo đường hoặc tăng huyết áp. Những bệnh lý này không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe cá nhân mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc đột quỵ trong toàn bộ gia đình.

Bởi vì đột quỵ liên quan trực tiếp đến các yếu tố như huyết áp và lượng đường trong máu, việc đồng thời xuất hiện những vấn đề sức khỏe này ở nhiều thành viên trong gia đình có thể tạo ra một vòng luẩn quẩn ngoặt nghèo. Những yếu tố di truyền và môi trường sống chung cũng sẽ kết hợp lại, góp phần làm gia tăng nguy cơ cho tất cả thành viên.

2.5 Thuốc

Các loại thuốc chống đông máu đóng vai trò rất quan trọng trong việc điều trị cho những bệnh nhân mắc đột quỵ do thiếu máu cục bộ. Những loại thuốc này làm giảm khả năng hình thành các cục máu đông, giúp cải thiện lưu thông máu và giảm thiểu nguy cơ tái phát đột quỵ.

Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc chống đông máu không phải là không có rủi ro. Một trong những tác dụng phụ đáng lưu ý của chúng là có thể làm tăng khả năng xảy ra đột quỵ do xuất huyết, khi mà máu không được lưu thông một cách bình thường, dẫn đến việc mạch máu có thể bị vỡ.

Thêm vào đó, bên cạnh việc sử dụng thuốc chống đông máu, các liệu pháp khác như liệu pháp thay thế hormone (HRT) cũng có thể góp phần làm tăng nguy cơ xảy ra tai biến. HRT thường được áp dụng cho các phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh nhằm cải thiện các triệu chứng liên quan đến việc thiếu hụt hormone, nhưng cũng có thể làm tăng khả năng hình thành cục máu đông. Tương tự, việc lạm dụng thuốc tránh thai, đặc biệt là những loại có hàm lượng estrogen cao, cũng có thể làm gia tăng nguy cơ này.

2.6 Nguyên nhân đột quỵ – Bệnh tim

Bệnh tim được hiểu là một nhóm các vấn đề sức khỏe ảnh hưởng đến hoạt động của tim, bao gồm những khiếm khuyết liên quan đến van tim hoặc những rối loạn trong nhịp tim. Các vấn đề này có thể dẫn đến sự suy yếu trong khả năng bơm máu của tim, từ đó ảnh hưởng đến việc cung cấp oxy và dưỡng chất cho các cơ quan trong cơ thể.

Đặc biệt, trong trường hợp của người cao tuổi, bệnh tim đã được chứng minh là một yếu tố nguy cơ quan trọng đối với sự xuất hiện của đột quỵ. Theo các nghiên cứu, khoảng 1/4 số ca đột quỵ ở đối tượng cao tuổi có nguồn gốc xuất phát từ các bệnh lý liên quan đến tim. Điều này cho thấy rằng việc chăm sóc sức khỏe tim mạch và quản lý các bệnh lý nền là vô cùng quan trọng để giảm thiểu nguy cơ đột quỵ và bảo vệ sức khỏe tổng thể của người cao tuổi.

2.7 Đái tháo đường

Đái tháo đường là một trong những bệnh lý chuyển hóa phổ biến hiện nay, và những người mắc bệnh này thường có xu hướng đồng mắc với tình trạng tăng huyết áp và béo phì. Cả hai yếu tố này đều được coi là những nguy cơ hàng đầu dẫn đến đột quỵ, do chúng góp phần làm tăng áp lực lên hệ thống mạch máu cũng như ảnh hưởng đến khả năng lưu thông máu. Hơn nữa, khi bệnh nhân mắc đái tháo đường gặp phải cơn đột quỵ, tổn thương não bộ mà họ phải chịu thường rất nghiêm trọng.

Tình trạng này không chỉ làm tăng mức độ nặng nề của tổn thương mà còn gây ra nhiều biến chứng khác, khiến quá trình phục hồi trở nên khó khăn hơn. Hệ thống mạch máu của những người đái tháo đường thường bị ảnh hưởng nặng nề do sự tích tụ của glucose và cholesterol, dẫn đến xơ vữa động mạch. Điều này khiến cho não bộ không được cung cấp đủ oxy và dưỡng chất cần thiết, từ đó làm gia tăng khả năng tổn thương trong các trường hợp tai biến.

3. Cách phòng ngừa đột quỵ

Đột quỵ có thể được ngăn chặn một cách hiệu quả thông qua việc thực hiện lối sống lành mạnh:

• Chế độ ăn uống: Việc hạn chế tiêu thụ các thực phẩm chứa nhiều chất béo không tốt sẽ giúp làm giảm lượng cholesterol trong máu, từ đó giảm thiểu nguy cơ xơ vữa động mạch. Bên cạnh đó, kiểm soát lượng muối (Natri) mà cơ thể hấp thụ hàng ngày cũng rất quan trọng. Nồng độ natri cao sẽ là nguyên nhân dẫn đến tình trạng tăng huyết áp, một yếu tố nguy hiểm góp phần gây đột quỵ.

Thực hiện chế độ ăn uống giàu rau xanh, củ quả và trái cây không chỉ cung cấp đủ dưỡng chất mà còn là biện pháp hiệu quả trong việc ngăn ngừa các loại bệnh lý, đặc biệt là đột quỵ. Điều này cho thấy rằng việc duy trì thói quen ăn uống lành mạnh là một trong những chiến lược quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe tim mạch và cải thiện chất lượng cuộc sống.

• Duy trì thói quen tập thể dục: Việc duy trì thói quen luyện tập thể dục và thể thao một cách đều đặn là rất cần thiết. Hoạt động thể chất không chỉ giúp bạn giữ cân nặng ở mức hợp lý mà còn hỗ trợ giảm lượng cholesterol trong máu và hạ huyết áp. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo rằng mỗi người trưởng thành nên dành ít nhất 30 phút mỗi ngày cho các hoạt động thể chất như đi bộ, đạp xe, bơi lội, trong khi trẻ em và thanh thiếu niên nên tập luyện ít nhất 1 giờ mỗi ngày để bảo vệ sức khỏe.

• Không hút thuốc lá cũng là một yếu tố quan trọng cần chú ý. Khói thuốc lá có thể làm tăng nguy cơ bị đột quỵ nghiêm trọng, vì nó góp phần làm tăng huyết áp và khiến động mạch bị hẹp lại. Nếu bạn đang hút thuốc, hãy cố gắng giảm dần số lượng thuốc và tiến tới việc bỏ hoàn toàn để bảo vệ sức khỏe của mình.

• Hạn chế việc tiêu thụ rượu và các chất kích thích, vì chúng cũng có thể dẫn đến tăng huyết áp và đột quỵ. Hạn chế không nên uống quá 2 ly rượu mỗi ngày đối với nam giới và 1 ly đối với nữ giới là một trong những biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Thêm vào đó, hãy thường xuyên kiểm tra lượng đường trong máu để kiểm soát bệnh đái tháo đường, cũng như điều trị các bệnh lý liên quan đến tim mạch.

Đột quỵ là một tình trạng bệnh lý cực kỳ nguy hiểm có thể đe dọa đến tính mạng của người bệnh. Ngay cả khi được điều trị kịp thời, đột quỵ vẫn có thể để lại những di chứng nghiêm trọng. Do đó, biện pháp hiệu quả nhất vẫn là phòng ngừa, không để tình trạng này xảy ra. Một chế độ dinh dưỡng hợp lý kết hợp với việc tập luyện thể dục thường xuyên, cùng việc hạn chế các thói quen không tốt, là những cách tiêu biểu giúp bạn bảo vệ sức khỏe và ngăn ngừa bệnh tật hiệu quả.

Hãy theo dõi Bs Mai Hoa để biết thêm những thông tin bổ ích về các vấn đề về sức khỏe nhé! Mọi người còn có câu hỏi thắc mắc nào thì inbox Bs Mai Hoa để được tư vấn trực tiếp.

Liên hệ với Bác sĩ Mai Hoa:

• Nhắn tin: Bs Mai Hoa 
• Facebook:  Bác sĩ Mai Hoa
• Email hợp tác: Bsmaihoa1@gmail.com